13 tháng 1, 2014
MỘT NĂM CÓ BAO NHIÊU CÁI TẾT ?
Trải qua bao biến thiên của thời
đại, đến nay, ngoài Tết Nguyên Đán ra, người Việt của chúng ta còn rất nhiều cái Tết khác trong năm. Hơn nữa ngày nay mọi người cũng đã có
nhiều thay đổi về mặt khái niệm lẫn cách vui chơi, như người ta quan niệm là “nghỉ Tết”, “nghỉ Lễ” chứ
không còn là “ăn Tết”, “ăn lễ” nữa.
Trong đời sống hiện đại, văn hoá Đông – Tây cũng đã
làm cho cách sắm sửa của mọi người trong ngày Tết, ngày Lễ thay đổi và ”hiện đại”, cũng như phải chịu sự ảnh hưởng của văn hóa phương Tây rất rõ nét. Một cái lễ thường có ăn uống, nhưng phần nhiều người dành cho du ngoạn. Hoặc có cái lễ đi dù không được nghỉ ngơi hoặc đi đây, đi đó, như lễ Giáng Sinh ai cũng thấy vui như…. Tết. Hoặc một số lễ lộc, được nghỉ ngơi, ăn uống, đi chơi nhưng không có
cúng kiếng như 30/4 -1/5, Quốc Khánh 2/9, Giỗ Tổ Hùng Vương (ở Phú Thọ và 1 số
nơi có đền thờ Vua Hùng thì có cúng kiếng, nhưng chỉ cúng tại đền, chứ không
cúng tại nhà) cũng có thể coi là.... Tết.
Ở Việt Nam ta, xưa nay với một hệ thống
lễ nghi vô cùng phong phú và giàu ý nghĩa nhân văn sâu sắc, như Tết Nguyên Đán
là một phong tục đẹp mà nhân dân ta còn duy trì tới ngày nay, đó là cúng kiếng. Nhưng Tết Dương Lịch là ngày Tết
lớn nhưng lại chả có cúng kiếng gì.
Vậy một năm ở Việt nam ta có bao nhiêu cái Tết?. Bài viết sau đây, tôi chưa thống kê đầy đủ tất cả các cái Tết trong năm của người Việt Nam. Như Tết Chol- chnam-thmay của người Khơ Me ở Sóc Trăng vào ngày 14, 15 và 16 tháng 4 Dương lịch hàng năm, hay nhiều cái Tết của các dân tộc khác nhau đang sinh sống trên bản đồ chữ S. Mỗi dân tộc anh em Việt Nam đều có một kiểu ăn tết riêng mang bản sắc văn hóa của họ. Như có những cái Tết được kéo dài cả vài ba tháng liền được tạo thành là …..mùa Tết. Và nay tôi đã tổng hợp lại,
sau Tết Nguyên Đán người dân Việt Nam còn nhiều cái Tết nữa. Mời các bạn cùng
vui cùng những cái tết sau đây:
Tết Khai hạ:
Tết này còn gọi là tết Hạ nêu đúng vào ngày mồng 7 tháng giêng âm lịch. Bởi theo cách tính của người xưa là hoàn toàn không phải. Mà theo cách tính dân gian, là ngày mùng Một tháng Giêng ứng vào gà, mùng Hai – chó, mùng Ba – lợn, mùng Bốn – dê, mùng Năm – trâu, mùng Sáu ngựa, mùng Bảy – người, mùng Tám – lúa. Trong 8 ngày đầu năm cứ ngày nào sáng sủa thì coi như giống thuộc về ngày ấy cả năm được tốt. Vì vậy, đến mùng Bảy, thấy trời tạnh ráo thì người ta tin cả năm mọi người sẽ gặp may mắn, hạnh phúc. Mùng Bảy kết thúc Tết Nguyên Ðán thì cũng là lúc bắt đầu Tết Khai hạ – như Tết mở đầu ngày vui để chào mùa Xuân mới. Hiện nay Tết “lại” này vẫn còn được tổ chức sau Tết Nguyên Đán cổ truyền, nhưng chỉ còn thấy ở một số vùng ngoại thành Hà Nội như Đông Anh, Sóc Sơn… Năm 2014 này Tết Hạ nêu đúng vào ngày 06-02 dương lịch (Thứ 5). Thật ra theo quy định của Thủ tướng Chính phủ ngày nghỉ Tết Nguyên Đán năm nay là 09 ngày (Theo đó, trong dịp Tết Âm Lịch năm nay, cán bộ, công nhân viên chức được nghỉ từ ngày 28/1/2014 (Tức ngày 28 tháng chạp âm lịch) đến hết ngày 5/2/2014 (tức ngày 6 tháng giêng âm lịch) và đi làm bù vào ngày thứ Bảy 25/1/2014 và thứ Bảy ngày 8/2/2014. Vậy nên tết “Khai hạ” năm Bính Ngọ này gần như không có Tết.
Tết Thượng nguyên (Hay còn gọi là tết Nguyên Tiêu) :
Tết Nguyên Tiêu cũng gọi
là Nguyên Tịch, Nguyên Dạ và là Tết Thượng Nguyên. Đó là sau những ngày Tết
Nguyên đán ấm áp, những ngày lễ hội tưng bừng, người dân lại náo nức
chuẩn bị cho ngày Tết Nguyên tiêu. Bởi vậy mới có câu : "Cúng cả năm không bằng Rằm tháng giêng”. Câu nói ấy chứng tỏ
ngày Tết Nguyên Tiêu là ngày Tết vô cùng đặc biệt để mọi người tưởng nhớ đến
gia tiên và cầu ước một năm nhiều may mắn.Tết này đúng vào rằm tháng giêng, đó
là ngày trăng tròn của đầu năm mới. Tết Nguyên Tiêu năm Bính Dần – 2014 này nhằm vào
ngày 14-02 dương lịch (Thứ 6) và trùng với ngày lễ Tình yêu - Valentine.
Tết Hàn thực :
Đa phần Tết của người Việt Nam có xuất xứ từ Trung Quốc, Tết Hàn thực – vào ngày mùng 3/3 âm lịch hàng năm, đã trở thành một ngày Tết không thể thiếu trong năm của người Việt Nam theo phong tục cổ truyền. Vào ngày này, người Việt thường làm bánh trôi, bánh chay, nấu xôi chè lễ Phật và cúng gia tiên.
Từ thời Lý, Tết Hàn thực
đã được Việt hóa. Tết Hàn Thực giờ cũng
hiếm thấy, chỉ một vài nơi phía Bắc,giáp với Tàu, còn miền Trung đổ vào thì
không thấy . Người Việt Nam ăn tết Hàn thực với mục đích chủ yếu là để lễ Phật
và cúng gia tiên. Tết Hàn thực ở Việt Nam không kiêng lửa, mọi việc nấu nướng vẫn
được thực hiện. Người Việt tượng trưng cho Tết Hàn thực bằng bánh trôi, bánh
chay với ý nghĩa đó là những thức ăn nguội (hàn thực) và gọi tết này là “Tết
bánh trôi-bánh chay.”. Cũng xin nói thêm rằng nhiều người đã cho rằng Bánh trôi
và bánh chay có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng sự tích bánh trôi, bánh chay có
từ thời Hùng Vương. Tục làm bánh trôi, bánh chay để nhắc lại sự tích ”bọc trăm
trứng” của bà Âu Cơ.
Hiện nay, Tết này vẫn
được duy trì ở miền Bắc, nhất là các tỉnh xung quanh Hà Nội.
Tết Hàn thực năm nay
đúng vào ngày mồng ba tháng ba âm lịch hàng năm. Năm nay TẾT Hàn thực đúng vào
ngày 02-04 dương
lịch (Thứ Tư). Hàn thực có nghĩa là ăn đồ nguội. Nguồn gốc Tết này có ở
Trung Quốc thời Xuân Thu
Tết Thanh Minh:
Tết Thanh minh có nghĩa
là tiết trời mát mẻ, trong lành. Tết Thanh minh thường được tổ chức vào tháng
hai hoặc tháng ba âm lịch và trùng với ngày 4 hoặc ngày 5 tháng 4 dương lịch
tùy theo mỗi vùng miền
Với đạo lý uống nước nhớ
nguồn, từ xa xưa Tết Thanh minh đã trở thành lễ hội quan trọng, thiêng liêng,
đi sâu vào tiềm thức của biết bao người Việt Nam trong và ngoài nước, so với
các Tết khác Tết thanh minh tuy không phải là cái tết lớn, nhưng lại gắn liền với
đạo đức, với bổn phận con người Việt Nam – bổn phận của con cháu tưởng nhớ công
lao của tổ phụ, của những người đi trước. Đây chính là ngày giỗ tổ chung để mọi
người có dịp báo hiếu, trả nghĩa, gọi là đền đáp phần nào ơn sinh thành tạo dựng
của tổ tiên. Từ ngàn xưa ông bà ta đã có câu :
“Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh”
Cũng chính vì ý nghĩa của
Tết Thanh minh nên từ năm 2007, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
nâng lên thành quốc giỗ, quốc lễ vào ngày 10/3 âm lịch hàng năm. Tuy
nhiên, lễ hội này ở một số nơi như dân tộc Mường ở phía Bắc, lễ Giỗ Tổ
Hùng Vương đã diển ra từ hàng tuần trước đó với những phong tục như đâm
đuống (đánh trống đồng), hành hương tưởng niệm các vua Hùng, và kết thúc vào
ngày 10 tháng 3 âm lịch với lễ rước kiệu và dâng hương trên Đền Thượng.
Năm 2013 này ngày lễ Giỗ
Tổ Hùng Vương đúng vào ngày 09-04 dương lịch (Chủ nhật).
Tết Đoan ngọ:
Tết này còn có một tên gọi khác là tết Đoan Dương
Trước hết là xuất xứ của
ngày tết này có liên quan đến cái chết vào ngày 5/5 âm lịch của Khuất Nguyên ở
sông Mịch La, một vị quan của nước Sở (Trung Hoa cổ đại) cách đây hơn 2.000
năm.
Tết Đoan Ngọ bắt đầu từ
giữa trưa giờ Ngọ.Theo học thuyết âm dương ngũ hành, Ngọ được xếp vào quẻ Ly,
thuộc hành Hỏa. Trong một ngày, dương khí cao nhất là giờ Ngọ. Trong một tháng,
dương khí cao nhất vào những ngày Ngọ, nhất là ngày Ngọ thượng tuần (đầu
tháng). Trong năm, dương khí cao nhất vào tháng Ngọ (tháng 5). Như vậy, dương
khí đạt cực điểm vào giờ Ngọ của ngày Ngọ đầu tiên trong tháng Ngọ.
Nhưng tại sao người ta
lại chọn ngày 5/5 mà không chọn ngày Ngọ đầu tiên của tháng 5 làm tết này ?
- Thứ nhất là để mọi
người dễ nhớ.
- Thứ hai là để tưởng
nhớ Khuất Nguyên.
- Thứ ba, theo lịch cổ
thì ngày này xuân vận đã hết, hạ vận chuyển sang. Sự chuyển tiết giữa hai mùa dễ
gây bệnh thời khí ở con người. Sâu bọ, côn trùng cũng được dịp phát triển, gây
bệnh cho người, vật nuôi và cây cối. Bởi vậy vào tiết này, người ta làm lễ dâng
hương cầu cho sâu bọ có hại bị tuyệt diệt, người tai qua nạn khỏi, được mùa.
- Thứ tư, 5/5 là ngày cực
dương hoặc gần với cực dương, con người cũng như mọi vật cần dự trữ năng lượng
để chống lại dương khí quá cao của trời đất. Họ cần ăn một số hoa quả hay thực
phẩm giàu năng lượng như trứng luộc, cái rượu, cháo chè kê, bánh đa, uống rượu
xương bồ… để khai mở cửu khiếu (9 cái lỗ tự nhiên trên cơ thể), thông dương khí
hòa cùng trời đất. Nhiều người còn ăn những hoa quả có vị chua như mận với hàm
ý giảm sự mãnh liệt của Can (gan khí), hạn chế những tác động xấu tới tạng Tâm
và hệ thống mạch máu.
Nhiều người cho rằng
vào tết Đoan Ngọ, cây cối sẽ tích trữ nhiều dược chất để chống lại dương khí khắc
nghiệt. Do đó nhiều lương y tổ chức hái thuốc vào trưa 5/5 để mong có hiệu quả
cao hơn.
Tết Đoan Ngọ năm 2014 đúng vào ngày 02 – 06 dương lịch (Thứ 2).
Tết Trung Nguyên :
Lễ rằm tháng Bảy trùng
với Tết Trung Nguyên của đạo Lão. Ngày xưa, tin theo sách Phật, người dân cho rằng
ngày rằm tháng bảy là ngày vong nhân được xá tội. Lễ lớn tại các chùa, gồm có:
lễ Vu Lan của Phật giáo (còn gọi là lễ xá tội vong nhân) – lễ báo hiếu của nhà
Phật: cầu kinh giải oan, lễ mở cửa xá tội vong nhân, lễ cúng vong và thí thực.
Đây cũng là ngày địa quan xá tội cho các linh hồn chết được lên trần hưởng lộc.
Bởi vậy trên dương thế mọi gia đình đều làm cỗ bàn, đốt vàng mã cúng gia tiên
và đồng thời cúng những linh hồn bơ vơ không được ai chăm sóc. Người ta cũng thả
chim lên trời, thả cá xuống sông, để làm điều phúc đức.
Tết này có tục cúng
cháo tại các cầu quán, đình chùa. Còn ở tư gia, ngoài lễ cúng Thổ Công, người
ta còn bày ra trước nhà cháo để cúng gia tiên cho các cô hồn. Và tục đốt mã, tục
này có từ bên Trung Hoa truyền sang ta. Nguyên đời xưa dùng đồ bạch ngọc để
cúng tế. Ðời sau, vì bạch ngọc đắt và hiếm, người ta dùng tiền để thế cho bạch
ngọc. Những tiền này cúng xong đều bỏ đi, rất phí tổn. Trước sự phí phạm này,
vua Huyền Tôn nhà Ðường ra lệnh dùng tiền giấy thay cho tiền thật.
Những thoi vàng, thoi bạc
giấy được cúng thay cho vàng bạc thật, những hình đồng tiền vẽ trên giấy được
cúng thay cho tiền quan. Ðến đời vua Ðường Thế Tôn, quan Từ tế sứ, lo việc tế tự
là Vương Dữ, đã cho cúng toàn tiền giấy rồi đốt đi. Về sau, từ đời Ngũ Ðại, có
thêm tục cúng quần áo, mũ và đồ dùng bằng giấy. Ta theo ảnh hưởng đó, cũng có tục
đốt mã.
Rằm tháng 7 và tết
Trung Nguyên năm 2014 đúng vào ngày 10 -08 dương lịch (Chủ nhật).
Tết Trung Thu:
Tết này là rằm tháng tám. Tết này còn gọi là Tết thiếu nhi…..Tết này đúng vào ngày 08-09 dương lịch (Thứ hai)
Tết Trùng Cửu:
Tết này còn có tên gọi khác là tết Trùng dương. nhằm vào ngày mồng 9 tháng 9 âm lịch hàng năm. Đây là tết truyền thống quan trọng trong dân gian TQ Trong mấy cái Tết của Andi đưa ra, thì cái Trùng Cửu (9/9 Âm lịch) là đặc Tàu, Việt mình không có truyền thống ăn cái Tết này. Mỗi khi đến ngày này, mọi người đều dìu già dắt trẻ, đi leo núi, ngắm hoa cúc, còn cắm thủ dũ (một loại thực vật để làm thuốc có mùi thơm), ăn bánh bò. Theo giải thích của nhiều người, ngày này gọi là tết Trùng cửu là vì người xưa lấy 9 là “số dương”, ngày 9 tháng 9 là 2 số 9, cũng tức là ngày trùng cửu. Theo thời cổ Tết Trùng Cửu còn có ý là “Trường thọ”. Bởi vì người ta cho rằng, những tập tục của tết Trùng Cửu”có thể khiến con người trường thọ”. Thêm nữa về lai lịch của ngày tết Trùng cửu, còn có một truyền thuyết mang đậm màu sắc thần thoại, bắt nguồn từ sự tích của Đạo Lão. Trước đây nhân dân ta trong dịp này uống rượu cúc nhấm với cá khô để thưởng ngoạn Tết Trùng dương. Tết Trùng cửu năm 2014 nhằm vào ngày 02-10-2014 (Thứ năm)
Tết Trùng Thập :
Tết này nhằm vào ngày 10 tháng 10 âm lịch. các thầy thuốc bắt và thuốc Nam đều chọn ngày này đi hái lá thuốc về sao vàng, hạ thổ vì họ cho rằng trong ngày tết này tích tụ được sắc của bốn mùa Xuân- hạ- Thu- Đông. Còn nhân dân trong ngày Tết này thường hay làm bánh dày, nấu chè để cúng tổ tiên. Tết này năm 2014 đúng vào ngày 01-12 dương lịch ( Thứ hai)
Tết Cơm mới :
Người ta truyền tụng rằng vào đời nhà nhà Lý cách đây 1000 năm, Tết này tổ chức vào ngày mùng 1 hay ngày rằm tháng mười âm lịch tùy thuộc vào vụ mùa kết thúc sớm hay muộn. Bởi vậy trong dân gian có câu: "Rằm tháng mười, mười người mười quảy”. Tết này được người dân ở nông thôn tổ chức rất trọng thể, vì đây là dịp nấu cơm mới cúng tổ tiên, sau là hưởng lộc cày cấy một năm
Tết Táo Quân:
Tết này nhằm vào ngày 23 tháng 12 âm lịch. Ngày xưa người dân cho rằng ngày này vua bếp lên chầu trời để tâu việc làm ăn của gia đình mà mình đã ở một năm. Tết này ở năm 2014 trùng đúng vào ngày 11-02-2015 dương lịch
Tết Dương Lịch : Đây là cái Tết của
phương tây và cũng là cài Tết mọi người được nghỉ lễ
Cuối cùng là tết Ất Tỵ 2015 tiếp theo.
Andi Nguyễn Ánh Nhật
Andi Nguyễn Ánh Nhật
Đăng ký:
Đăng Nhận xét
(
Atom
)
BÀI ĐƯỢC NHIỀU ĐỘC GIẢ ĐỌC
-
Đến Tây Bắc, bên con sông Nậm Nhé, ta có thể nhận ra bản Thái qua những đặc điểm như cọn nước, cối nước, những điệu múa xoè liên tu bất tận...
-
SUỐI MƠ - Đẹp như một giấc mơ Nhớ hôm đầu năm 2014, tôi cùng với Thu Do Rita, Tuyết Lê và Tuấn “ngố” hành hương về Chùa Bà Chúa Xứ,... -
Chí Phèo là nhân vật chính trong tác phẩm nổi tiếng cùng tên của nhà văn Nam Cao. Trong tác phẩm này nhiều nhà nghiên cứu, phê bìn... -
MỌI LÚC MỌI NƠI! ĂN MẶC HỞ HANG QUÁ EM VUI HỌC TOÁN ... -
Thành phố Tam Kỳ là “anh em” của thành phố Đà Nẵng, là “con” của đất Quảng Nam yêu thương và đã “ra riêng” sau khi tách tỉnh Quảng Nam –... -
“Những cây cầu ở Quận Madison” của tác giả Robert James Waller là cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất năm 1992. Đó là câu chuyện về mộ... -
Những người đọc truyện của Nguyễn Nhật Ánh đều không xa lạ hình ảnh Chợ Đo Đo - Một hình tượng văn học trở đi rồi trở lại trong cá... -
Đã từ lâu tôi vẫn thường đi đó đây và thích “phiêu lưu với cuộc đời” bằng chiếc Honda cà tàng của mình. Như thế người ta gọi là phượt... -
.jpg)
Những ngày cuối năm 2013, đi khảo sát một dự án sẽ làm trong năm 2014 1. TẠI ĐỒN CẢNH SÁT Một cô gái mặt tái mét, nước ... -
Tôi đã đi lên miền biên viễn. Bức tranh bờ cõi, mỗi thời mỗi khác... Ôi quá đìu hiu...
Hihihi.....TEM TEM TEM cho HQ đó nhé ANN .
Trả lờiXóahihihi......HQ chỉ có 2 cái tết thôi TẾT NGUYÊN ĐÁN và TẾT TRUNG THU còn thì.....mấy tết kia hình như không có thời gian để nhớ nữa đóa ANN ơi .hihihi....Tết Dương Lịch còn không được nghỉ mà ....hì..hì....sao tính TẾT được .hahaha...
Trả lờiXóahay lắm
XóaSang nhà anh, đọc Entry này em mới biết một năm có nhiều cái Tết đến vậy.
Trả lờiXóaCảm ơn anh và chúc anh chiều đầu tuần an vui, hạnh phúc
Qua thăm em được biết thêm nhiều cái Tết quá làm chị tím không nhớ hết được đâu em à!
Trả lờiXóaChiều nhiều niềm vui bên em và gia đình nha! tím thân mến chúc em.
Chắc tuỳ dân tộc,tuỳ vùng miền tổ chức những lễ tết khác nhau em nhỉ?chị chỉ biết những lễ tết chung của cả nước thôi!Nhờ em thống kê chị mới biết thêm nhiều ngày lễ rết nữa đấy,cám ơn em.
Trả lờiXóaChúc em luôn vui.
Andi Nguyễn Ánh Nhật Nhiều tết quá Chúc em luôn luôn vui như tết
Trả lờiXóaƠ, hoá ra xưa giờ mình không biết là Việt Nam nhiều Tết như vậy! Cám ơn bạn đã bổ sung cho mình những kiến thức đáng lẽ ra phải biết này! :)
Trả lờiXóaChắc chỉ có nước mình mới có nhiều cái tết và ngày lễ như vậy, đó cũng là nét đặc thù của văn hóa dân tộc mình, nhưng nếu không khéo thì những ngày lễ, tết đó sẽ trở thành xa xỉ với một đất nước còn nghèo như nước mình. Chúc em có buổi chiều vui .
Trả lờiXóaMã đáo thành công bác Nhật nhé
Trả lờiXóaNgày em còn nhỏ, bà nội em thường cúng những Tết này: tết Nguyên tiêu; Tết Hàn thực. Tết Đoan ngọ (còn gọi là Tết giết sâu bọ anh ạ); Tết Trung nguyên.
Trả lờiXóaEm nhớ và thích Tết Đoạn Ngọ nhất, vì được ăn vải, mận thỏa thích.
Em ấn tượng với Tết Trung nguyên, vì bà em nấu cháo trắng rồi em và mẹ dùng lá chuối túm tưngf túm nhỏ và đem ra ngoài đường treo lên những cành tre, cành duối chứ không phải là để ở trong bát và cúng ngoài sân như bây giờ anh ạ
Bài viết thật hay và rất có ý nghĩa bổ sung kiến thức về nền văn hóa cổ truyền của dân tộc ! Thật ra chị cũng không biết là VN mình lại có nhiều Tết đến thế ? Bây giờ chị mới được học hỏi thêm là nhờ em đấy . Cảm ơn em rất nhiều Ánh nhé . Tuần mới vui nhiều nha em ...
Trả lờiXóaUI trời sao nhiêu tết thế anh...Hum nay có anh thống kê ra em mới biết hết đấy...sắp tết rồi anh đã sắm sửa đc gì chưa???
Trả lờiXóaHay vậy, em tưởng có mấy cái tết thôi chứ ... Anh moi ở đâu ra mà dây dây dọc dọc thế ? :))
Trả lờiXóaLần thứ hai mới viết còm được nè Nhật ui. Hỏng hiểu bị sự cố gì nữa, hic...
Trả lờiXóaGiáo viết lần trước là chỉ ăn có một cái Tết âm lịch mà còn... ngất ngư. Nếu ăn cho đủ hết những cái Tết của Nhật kê ra đây thì Giáo đây vừa nghèo vừa khổ luôn đó, huhu...