13 tháng 12, 2013
Nhớ khoai chà như nỗi nhớ quê!
Ngày xưa nói về ẩm thực, con người thường thưởng thức bằng
một tâm hồn mở rộng để đón nhận và để tận hưởng một món ngon từ công sức lao động
qua nhiều công đoạn chế biến, cũng như tận hưởng tình thương của cả gia đình nên những
món ăn ngày ấy vô cùng tuyệt diệu. Còn ngày nay, đời sống hàng ngày gần như quấn hút lấy
con người, ngay cả ở nông thôn có mấy ai ngồi tẩn mẩn giã nhuyễn từng thúng khoai
lang, rồi ray nhỏ tơi như hạt cát để có được những hũ khoai chà giòn thơm.
Khoai chà đã có một “sứ mệnh lịch sử” về một thời đói cơm, thiếu mắm. Nó là "người bạn thân thiết" của mọi người dân đất Quảng Nam yêu thương. Nhạc sĩ Đình Thậm từng viết trong ca khúc “Miền trung quê mẹ” của mình: “Một miền quê nghèo mẹ đã nuôi anh từ nắm khoai chà từ niêu cơm tấm, chan hòa câu ca gừng cay muối mặn, khúc hát thương nhau nặng nghĩa nặng tình". Một ca khúc mà mỗi khi ai có hát ở trong một tâm trạng nào đi nữa thì cũng thấy như đã thấm vào máu thịt của ta tình quê, nghĩa đất miền Trung.
Khoai chà đã có một “sứ mệnh lịch sử” về một thời đói cơm, thiếu mắm. Nó là "người bạn thân thiết" của mọi người dân đất Quảng Nam yêu thương. Nhạc sĩ Đình Thậm từng viết trong ca khúc “Miền trung quê mẹ” của mình: “Một miền quê nghèo mẹ đã nuôi anh từ nắm khoai chà từ niêu cơm tấm, chan hòa câu ca gừng cay muối mặn, khúc hát thương nhau nặng nghĩa nặng tình". Một ca khúc mà mỗi khi ai có hát ở trong một tâm trạng nào đi nữa thì cũng thấy như đã thấm vào máu thịt của ta tình quê, nghĩa đất miền Trung.
Khoai
chà ngày nay như một món ăn xa xỉ và quý hiếm. Mỗi khi nhắc đến khoai chà, tôi
nhớ lại ngày xưa. Và
đã hơn nửa đời người, đã bôn ba tứ xứ, ăn biết bao nhiêu món ngon vật lạ, nhưng
hình như chưa bao giờ tôi cảm thấy ngon như được ăn khoai chà khi đi chăn trâu về bụng đói. Hồi ấy, mỗi khi đi làm đồng về chưa có cơm, tôi
thường hay hỏi mẹ: “Có cái chi ăn không mẹ?”. Mẹ nhẹ nhàng bảo: “Có chi mô, con lấy khoai chà trong hũ ngào
đường ăn tạm, chờ mẹ nấu cơm!”. Tôi liền chạy ra
sau vườn bứt vài lá mít xanh vào làm muỗng và ăn một bụng no nê, để rồi đến lúc mẹ
dọn cơm lên cũng đành phải goodbye
cơm cá. Cũng như chú tôi, là một lực điền
chân quê, nhưng mỗi buổi đi cày về bụng đói là chỉ cần ăn một bát khoai
chà rộm với nước sôi, uống thêm một chén nước chè đậm đặc thím nấu là no quên
cả trưa. Cho đến bây giờ, tôi cũng không biết vì sao ăn khoai chà mà xúc bằng
mít lại ngon. Chắc có lẽ món này vốn thanh đạm mang đầy tính cách của người dân
Quảng nên cách ăn cũng phải giản đơn và mộc mạc như khoai!. Vả lại một lần ăn khoai chà như được một lần thưởng thức mùi thơm của lá cây. Xúc một miếng khoai chà ngào
đường rồi từ từ đưa vào miệng, những hạt tinh khoai bột vỡ ra hòa lẫn hương vị
ngọt của đường mía thanh thanh, mỗi nhịp nhai như cứ muốn đọng tại lưỡi một mùi
ngô khoai là lạ của đất, của trời ban cho.
Khoai
chà đối với tôi còn là một ký vãng của một thời thơ bé. Đó là những ngày mùa đông, mẹ
không đi chợ được vì quê hương miền Trung bạc trắng một màu sóng lũ, những trận lụt nhừ
tử, liên miên hay những ngày đông lạnh giá co ro bụng đói, chúng tôi nằm trong
chăn ngậm nhai khoai chà lộm ngộm. Khoai chà trong ký ức là những đêm trăng
thanh gió mát, bên chiếc chõng tre ngoài sân, mẹ kể cho chị em tôi nghe về
nguồn gốc, về cuộc trường chinh khai canh khai khẩn của làng quê Cẩm Lũ – Bình Tú
– Thăng Bình. Và mẹ thường đọc câu ca dao: “Trăng rằm đã tỏ lại tròn, khoai lang đất
cát đã ngon lại bùi…” như một niềm tự hào của vùng đất trồng khoai lang
quê tôi. Mẹ còn nói về đặc điểm khoai của từng vùng miền quê xứ Quảng, về
Khoai Trà Đỏa, Bình Sa, Bình Triều, Bình Tú - Thăng Bình, về Khoai Tam Kỳ,
Khoai Đại Lộc, Duy Xuyên, Quế Sơn…. Nhưng nức tiếng nhất vẫn là khoai Thăng
Bình vì bùi, lại thơm vốn là nguồn gốc để chế biến món khoai chà thành đặc sản
của vùng đất quê tôi. Mẹ còn giải thích khoai Thăng Bình ngon là nhờ trồng
trên đất tơi và xốp, và khi xưa được chăm sóc hàng ngày bằng gánh từng thùng nước nhĩ
và bón khoai từ những cây thực vật đã ủ từ khi còn xanh. Chuyện mẹ kể ngày xưa,
chúng tôi nghe hoài không chán.....
Ký
vãng với khoai chà là những tháng năm tôi ra thành phố học tập. Cứ mỗi lần tôi
về nhà thăm nhà rồi trở ra trường học, mẹ bao giờ cũng không quên nhét cho một xách khoai
chà giòn thơm. Đâu chỉ có riêng tôi, khoai chà còn là món quà quê không thể
thiếu trong hành lý của bao thế hệ con em Quảng Nam đi học nơi xa. Nhớ những ngày đầu
món này theo "sinh viên nông thôn" như tôi “di cư” ra ký túc. “Bọn sinh viên con nhà giàu thành phố" chưa từng biết sự “lợi hại” của món này, tỏ ra khinh thị.
Có đứa lại cười
cười, phẩy tay, thay cho lời chê “thực bất tri kỳ vị”. Rồi những trưa ngủ dậy
buồn mồm, những chiều gió hiu hiu bụng đói, thấy chúng tôi lấy một bụm khoai
chà ra ăn, ngon đến thượng đế cũng phát thèm, còn những sinh viên kia khuôn mặt lại cứ ngẫn
ngơ. Đến khi bị rủ rê, họ lúc đầu ăn miễn cưỡng, nhưng khi nghiện rồi nên thấy đứa nào
chuẩn bị về quê cũng có lời dặn dò, nhắc nhở: "Nhớ về quê mang khoai
chà ra đó nghe !”. Và có lẽ chưa có món quà quê dân dã và mộc nạc nào có thể làm
cho bạn bè tôi nghiện như món khoai chà ngày ấy. Khi ăn, như vừa
nghẹn lại, nhưng luôn cảm thấy thích, thấy ngon……Bởi sao không ngon được, vì đây là món
dễ dàng cảm nhận được những hương vị ngọt ngào của khoai, vị nồng nàn của nắng
gió, hai thứ đã quyện lẫn vào nhau, thật thanh tao, lại là thật gần gũi với
cuộc sống và thiên nhiên.
Ngày
xưa, để có món khoai chà mẹ tôi làm chẳng có gì gọi là khó. Chỉ khó và nhặt
công hơn so với khoai lang xắt lát phơi khô, khoai dai (khoai dẻo), khoai ngào
đường (Khoai khô), làm bánh tráng khoai nướng... . Cứ đến tháng 4, tháng 5 là
khoai ở ngoài đồng thu hoạch về, làm khoai chà mẹ tôi không bao giờ vội vả, mẹ
luôn chờ một ngày nắng đẹp mới bắt đầu làm khoai. Khi bắt đầu làm, ngày hôm
trước mẹ lựa những củ khoai không bị sùng, bị hư, da láng thuộc loại khoai Trùi
Sa hay khoai Hổ (Những loại khoai khác như khoai Huỳnh Anh, khoai Kontum
v.v.v làm khoai chà không ngon)….. ….. Gọt hai đầu, rửa sạch rồi mẹ đem vào nấu
chín từ sáng sớm hôm sau. Khi khoai đã chín, để cho khoai thật nguội, chờ mặt
trời lên, mẹ đem khoai ra giã nhuyễn trong chiếc cối giã gạo, rồi chà trên
chiếc rổ thưa có chiếc nong bên dưới. Công đoạn cuối cùng là khi đã phơi nắng khoai đã se se, mẹ dùng chiếc rổ nhặt, nhẫn nại chà đến khi
nào nhìn thấy khoai đã tơi tơi như đất mới thôi. Tôi nghĩ, có lẽ chính động tác tỉ mỉ, nhẫn nại
chà khoai mà tạo nên tên gọi khoai chà cho món ăn này.
Mẹ thường nói làm khoai chà
để cho có mùi vị thơm ngon cũng phải có bí quyết riêng. Ngoài cách phải chọn khoai "đẹp" và lựa ngày nắng
nóng, nhất định không có mưa đêm, để còn phơi sương khoai được "ba
sương, bốn nắng". Làm như vậy như để có âm, có dương được thấm vào từng
hạt khoai nhỏ li ti. Mẹ còn bảo, khoai chà nên để trong những hũ sành đậy kín để giữ hương vị luôn được thơm ngon.
Khi khoai đã khô đù nắng, mẹ còn cẩn thận lấy sàng ra để từng
phân khoai loại hạt lớn, hạt nhỏ để ra riêng. Làm như vậy để thích ứng với
trong từng cách ăn khoai chà thì mới thấy vị ngon. Như khoai lớn chỉ cần rộm với nước sôi một bát nhỏ là no tứ sáng đến chiều, còn khoai hạt nhỏ thì ngào
chung với đường và đậu phụng rang giã nhỏ thì có thể ăn mãi cho đến khi như.....bể bụng!.
Cách làm khoai chà đơn giản vậy, nhưng đó là món khoái khẩu của mọi người dân quê tôi ngày ấy. Còn bây giờ, những người con xa quê, xa tổ quốc vẫn cứ ao ước một miếng khoai chà trộn chung với đường có biết bao nhiêu là nhớ, là thương, là những kỷ niệm ngọt ngào của thời thơ ấu…
Cách làm khoai chà đơn giản vậy, nhưng đó là món khoái khẩu của mọi người dân quê tôi ngày ấy. Còn bây giờ, những người con xa quê, xa tổ quốc vẫn cứ ao ước một miếng khoai chà trộn chung với đường có biết bao nhiêu là nhớ, là thương, là những kỷ niệm ngọt ngào của thời thơ ấu…
Cuộc
sống ngày hôm nay tuy có khó khăn nhưng vẫn hơn chục lần thuở ấy, không bao giờ
thiếu nắm cơm, hạt muối. Người lớn khi bụng đói, ngoài những món bình dân được người
ta bày bán, còn có Mì gói bình dân Hảo Hảo, hay sang hơn là miến Phú
Hương cấp tốc. Còn trẻ em sau một vòng dạo chơi hay đi cò cò, bắn bi, chạy nhảy lại có bánh bích quy, bánh sữa và còn nhiều thứ khác v.v.v. Chắc bởi thế mà những năm gần đây món khoai chà như đã “thất truyền”, nên mỗi lần về quê
tôi cảm thấy nhớ xôn xao.
Lại
mấy ngày nay trời Miền trung âm u và mưa phùn lất phất, ai cũng chờ một đợt
nắng để trở mình cho đất. Ước cái lạnh trốn đi nhường cho một đợt nằng huênh
hoang, rực rỡ. Riêng tôi còn một điều ao ước lớn hơn, đó là có một nồi khoai
lang thật ngon, thật bùi, hay một tô khoai chà ngào đường với đậu phụng rang
giã nhỏ thật thơm để ăn cho thỏa thuê, thỏa thích như ngày xửa , ngày xưa……
Andi Nguyễn Ánh Nhật
Đăng ký:
Đăng Nhận xét
(
Atom
)
BÀI ĐƯỢC NHIỀU ĐỘC GIẢ ĐỌC
-
Đến Tây Bắc, bên con sông Nậm Nhé, ta có thể nhận ra bản Thái qua những đặc điểm như cọn nước, cối nước, những điệu múa xoè liên tu bất tận...
-
SUỐI MƠ - Đẹp như một giấc mơ Nhớ hôm đầu năm 2014, tôi cùng với Thu Do Rita, Tuyết Lê và Tuấn “ngố” hành hương về Chùa Bà Chúa Xứ,... -
Chí Phèo là nhân vật chính trong tác phẩm nổi tiếng cùng tên của nhà văn Nam Cao. Trong tác phẩm này nhiều nhà nghiên cứu, phê bìn... -
MỌI LÚC MỌI NƠI! ĂN MẶC HỞ HANG QUÁ EM VUI HỌC TOÁN ... -
Thành phố Tam Kỳ là “anh em” của thành phố Đà Nẵng, là “con” của đất Quảng Nam yêu thương và đã “ra riêng” sau khi tách tỉnh Quảng Nam –... -
“Những cây cầu ở Quận Madison” của tác giả Robert James Waller là cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất năm 1992. Đó là câu chuyện về mộ... -
Những người đọc truyện của Nguyễn Nhật Ánh đều không xa lạ hình ảnh Chợ Đo Đo - Một hình tượng văn học trở đi rồi trở lại trong cá... -
Đã từ lâu tôi vẫn thường đi đó đây và thích “phiêu lưu với cuộc đời” bằng chiếc Honda cà tàng của mình. Như thế người ta gọi là phượt... -
.jpg)
Những ngày cuối năm 2013, đi khảo sát một dự án sẽ làm trong năm 2014 1. TẠI ĐỒN CẢNH SÁT Một cô gái mặt tái mét, nước ... -
Tôi đã đi lên miền biên viễn. Bức tranh bờ cõi, mỗi thời mỗi khác... Ôi quá đìu hiu...
Bài viết hay quá Ánh ơi . Chất văn đầy truyền cảm và nhiều xúc tích . Em và Thùy , cả hai sao giỏi văn chương quá ! Các em phải trở thành nhà văn mới phải !Thích lắm , đọc bài viết của em mà chị cứ ngỡ là mình đã dùng món khoai chà này rùi ...mặc dù chưa bao nghe nói đến ....
Trả lờiXóađúng vậy
XóaLần đầu tiên chị nghe thấy tên món ăn này. Chắc là ngon lắm phải không Nhật Ánh.
Trả lờiXóaSáng nay sang thăm em lại được thưởng thức món khoai chà quê mình mà no con mắt. Tuy chỉ đọc thôi nhưng qua lối viết của em tím cũng cảm nhận được vị ngon cùa khoai chà như nào. Thật là tuyệt. Ngày mới an lành bên em nha!
Trả lờiXóaBây giờ người ta không làm khoai chà nhiều nữa hả anh ? Tiếc thế ...
Trả lờiXóaThư có nghe mẹ kể về món khoai chà và bo bo ăn trong những ngày xưa nghèo đói. Đến khi đọc bài này thì chỉ muốn được ăn.
Trả lờiXóaMón khoai chà ngọt ngào gắn kết hiện tại với ký ức về tuổi thơ anh nhỉ?
Trả lờiXóaCuối tuần anh vui nhiều nhé!
HN ăn món này rồi anh NA à , đó là mỗi lần nghỉ hè được về thăm quê nội ở Bình Định ,thơm ngon tuyệt cú mèo luôn ,bây giờ có thèm cũng không có mà ăn đấy chứ ! ...
Trả lờiXóaHN chúc cả nhà ấm áp mùa Noel .
Món ăn bình dân bây giờ trở thành đặc sản Andi nhỉ. Chị nghe em kể và nhìn hình đã thấy hấp dẫn rồi, hương vị quê nhà khó mờ phai trong ký ức phải khong em?
Trả lờiXóaCuối tuần vui nhiều nhé Ánh Nhật ..
Bài viết hay quá...đọc mà cứ như đang ăn khoai chà vậy, thưởng thức cả vị ngon và bùi... mặc dầu chưa một lần nghe nói đến món ăn này, cảm ơn tác giả...chúc bạn ngày thứ 7 như ý nhé!
Trả lờiXóaem ghé thăm anh- mấy bữa bận k ghé thăm và đọc bài viết của mọi ng ,,,nhớ quá.
Trả lờiXóaoh đc biết thêm những thông tin một món ăn hấp dẫn từ bài viết của anh..chúc cuối tuần vui nhé anh.....
Chị thấy món gì ngày xưa giờ nhớ lại cũng thèm! Sao hối đó ăn ngon quá vây! Chắc là do đói!
Trả lờiXóagiơ mà có khoai chà ăn vẫn ngon bạn ạ
Trả lờiXóaDù cho tung cánh phương trời
Trả lờiXóaKhông quên cái củ khoai trà quê hương
Đi xa vạn nẻo con đường
Vẫn về tìm món khoai trà quê hương
Tiếc quá món đặc sản hấp dẫn như vậy mà em chưa đc hân hạnh thưởng thức lần nào ....
Trả lờiXóaChúc anh tối cuối tuần thật vui hp đong đầy
Món ngon...vì nó mang hương vị quê hương....
Trả lờiXóaEm tả khoai chà thấy ngon quá.
Trả lờiXóaChúc em luôn vui.
Một tối thật ngon giấc ANN nhé .hihihi....
Trả lờiXóaMột món ăn ngon đậm chất vùng miền...Chúc anh cuối tuần thật vui bên gia đình!
Trả lờiXóaChào Ánh Nhật, mình cũng quê miền Trung - Nghệ An, món khoai chà, khoai vày ( khoai lang luộc chín, bóc vỏ, cắt lát phơi khô) và khoai xéo (khoai lang tươi thái lát phơi khô, nấu chín dùng đũa cả xéo (đánh) nhỏ ăn thay cơm) đã nuôi chúng mình khôn lớn. Bây giờ những thứ đó hóa thành của hiếm, thấy nhớ đến nao lòng...
Trả lờiXóaChúc Ánh Nhật vui khỏe và hạnh phúc an lành nhé!
Món ăn quê hương tuy bình dị nhưng làm cho ta cứ nhớ mãi,tuy chưa được thưởng thức bao giờ nhưng đọc và nhìn cũng cảm nhận được ngon thấm tình quê rồi Andi à.
Trả lờiXóaCuối tuần vui và ấm áp bên gia đình Andi nhé !
tím thăm em nè! Lại qua thưởng thức món ăn của quê mình. Thật tuyệt. Chiều thêm nhiều điều an lành bên em nha.
Trả lờiXóaGhé thăm anh ..thưởng thức thêm một món mới
Trả lờiXóaEm chưa được ăn món này. Nhưng nghe anh tả đã thấy ngon rồi. Ngon nhất là nó lại được làm từ chính bàn tay mẹ nữa chứ. Ước gì em được ăn nhỉ?
Trả lờiXóaMón khoai chà mới nghe lần đầu, giờ muốn ăn chắc cũng khó tìm.
Trả lờiXóaChúc bạn tuần mới an vui nhé.
Khoai chà làm thật công phu. Quê giáo có món khoai ngào đường ăn cũng bắt miệng lắm, nhưng ít nhọc công như khoai chà. Chúc NA vui ngày mới!
Trả lờiXóaHoa tím đến thăm anh !
Trả lờiXóaChúc anh một chiều thật vui nhé…
Ở quê Gái chỉ có khoai lộc, khoai nướng, khoai phơi khô rồi hấp cơm chứ khoai chà Gái cũng chưa được ăn, nhưng như bài viết của anh thì nó phải làm công phu, đọc bài viết lại nhớ quê quá. mùa này mà có mấy củ khoai mà nướng thì thật tuyệt, ghé thăm anh chúc giáng sinh an lành vui vẻ!
Trả lờiXóaBài viết thật thú vị , em xin chúc bữa cơm tối nay thật ngon miệng nhé !
Trả lờiXóaMón ăn bình dị qua lời kể của anh em cảm thấy chúng ngon đến lạ.
Trả lờiXóaHấp dẫn quá bác Japan ơi
Trả lờiXóaHôm nay sang chúc bạn mùa giáng sinh thật ấm áp vui tươi nhé.
Trả lờiXóaMến chúc gia đình anh cuối tuần nhiều niềm vui và đón Giáng sinh an lành, tràn đầy ơn Thánh của Chúa Hài Đồng
Trả lờiXóa